വെടിയേറ്റത് പലതണ, എന്നിട്ടും ഭയന്നില്ല; മുറിവുകളില്‍ നിന്ന് ചോരയൊലിച്ചിട്ടും ദേശീയ പതാകയുമായി മുന്നോട്ട്; ഇത് മാതംഗിനി ഹസ്ര

നിസ്സഹകരണ പ്രസ്ഥാനത്തിലെയും ക്വിറ്റ് ഇന്ത്യ പ്രസ്ഥാനത്തിലെയും പ്രധാന ശബ്ദങ്ങളിലൊന്നായിരുന്നു മാതംഗിനി ഹസ്ര. 'ഗാന്ധി ബുരി' എന്നറിയപ്പെടുന്നു. ഇന്ത്യൻ സ്വാതന്ത്ര്യസമരത്തിൽ സജീവ പങ്കു വഹിച്ച ബംഗാളി വനിതയാണ് മാതംഗിനി ഹസ്ര (1870-1942). 1942-ലെ ക്വിറ്റ് ഇന്ത്യാ പ്രക്ഷോഭത്തിനിടക്ക് ബ്രിട്ടീഷു സായുധ പോലീസിന്റെ വെടിയേറ്റു മരിച്ചു. 'വന്ദേമാതരം' എന്ന് ഉറക്കെ വിളിച്ച് പറഞ്ഞാണ് അവര്‍ മരണം വരിച്ചത്.

മാതംഗിനി ഹസ്ര ഒരു ഗാന്ധിയൻ എന്ന നിലയിൽ ഇന്ത്യൻ സ്വാതന്ത്ര്യ സമരത്തിൽ സജീവമായി താൽപ്പര്യം പ്രകടിപ്പിച്ചു. 1930-ൽ അവർ നിയമലംഘന പ്രസ്ഥാനത്തിൽ പങ്കെടുക്കുകയും അറസ്റ്റിലാവുകയും ചെയ്തു.

തുടർന്ന് 'ചൗക്കിദാരി ടാക്സ് ബന്ധ' (ചൗക്കിദാരി നികുതി നിർത്തലാക്കൽ) സമരത്തിൽ പങ്കെടുത്തു. സമരത്തിൽ പങ്കെടുത്തവരെ ശിക്ഷിക്കാൻ ഗവർണറുടെ നിയമവിരുദ്ധമായ കോടതി ഭരണഘടനയിൽ പ്രതിഷേധിച്ച് മുദ്രാവാക്യം മുഴക്കി കോടതി മന്ദിരത്തിലേക്ക് മാർച്ച് ചെയ്യുന്നതിനിടെ മാതംഗിനിയെ വീണ്ടും അറസ്റ്റ് ചെയ്തു.

ആറ് മാസത്തെ തടവിന് ശിക്ഷിച്ചു. മോചിതയായ ശേഷം, അവർ ഇന്ത്യൻ നാഷണൽ കോൺഗ്രസിൻ്റെ സജീവ അംഗമായിത്തീർന്നു. സ്വന്തം ഖാദി നൂൽക്കാൻ തുടങ്ങി. 1933-ൽ, സെറാംപൂരിൽ നടന്ന സബ്ഡിവിഷണൽ കോൺഗ്രസ് സമ്മേളനത്തിൽ പങ്കെടുക്കുകയും പോലീസിൻ്റെ ലാത്തിച്ചാർജിൽ അവർക്ക് പരിക്കേൽക്കുകയും ചെയ്തു. 

ക്വിറ്റ് ഇന്ത്യാ സമരത്തിൻ്റെ ഭാഗമായി മേദിനിപൂർ ജില്ലയിലെ വിവിധ പോലീസ് സ്റ്റേഷനുകളും മറ്റ് സർക്കാർ ഓഫീസുകളും പിടിച്ചെടുക്കാൻ കോൺഗ്രസ് അംഗങ്ങൾ പദ്ധതിയിട്ടിരുന്നു.

അന്ന് 72 വയസ്സുള്ള ഹസ്‌റ, താംലൂക്ക് പോലീസ് സ്റ്റേഷൻ ഏറ്റെടുക്കുന്നതിനായി ആറായിരം അനുയായികളെ നയിച്ചു. കൂടുതലും വനിതാ സന്നദ്ധപ്രവർത്തകരായിരുന്നു. ഇവരുടെ യാത്ര പട്ടണത്തിന്റെ പ്രാന്തപ്രദേശത്ത് എത്തിയപ്പോള്‍ പിന്തിരിപ്പിക്കാനായിരുന്നു പോലീസിന്റെ നീക്കം. എന്നാല്‍ ഇവര്‍ മുന്നോട്ട് നീങ്ങിയപ്പോള്‍ പോലീസ് വെടിവച്ചു. 

പല തവണ വെടിയേറ്റപ്പോഴും ത്രിവര്‍ണ്ണ പതാകയുമായി ഹസ്ര മുന്നോട്ട് നീങ്ങി. നെറ്റിയിലും ഇരു കൈകളിലും മുറിവുകൾ ഉണ്ടായിരുന്നിട്ടും യാത്ര തുടർന്നു. ഒടുവില്‍ മരണം വരിച്ചു.